غرامت جنگ تحمیلی؛سرنوشت نامعلوم حق 8 ساله ایرانی ها
سیاست > دیپلماسی - حالا دو دهه از روزهایی که بعد از قبول قطعنامه 598 رزمندگان در جبهه های جنگ در بهت و حیرت خبر آن را شنیدند و گریستند می گذرد.
محمود عزیزی: حالا دو دهه ازروزهایی که رژیم بعث، بعد از پذیریش قطعنامه به ایرانی ها مجددا حمله کرد می گذرد.حالا دو دهه از روزهایی که رزمنده های دیروز، با یادآوری آن خاطرات آن سالها -یعنی پایان جنگ و تصمیم امام به پذیرش قطعنامه- هنوز داغ دلشان تازه می شود واز برخی چهره های قدیمی سیاسی که نظرشان در پذیرش امام تاثیر گذار بود، دلخورند می گذرد.
فتیله یک پرونده
جدا از جنبه های حماسی و میهنی موضوع،دریافت غرامت جمهوری اسلامی ایران درهمه 24 سال اخیریک موضوع مورد بحث در میان سیاسیون ورسانه ها بوده که گاه فتیله اش بالا کشیده می شود وگاه تا مدتها فراموش می شود.
دریافت غرامت مصلحت امروز ما نیست
اظهار نظر اخیرمعاون فرهنگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گفت وگو با
خبرآنلاین در خصوص اینکه«مصلحت ما این است که غرامت خود را از عراق در
آینده نزدیک بگیریم»، باردیگر این موضوع را به میانه بحث های سیاسی- رسانه
ای کشید.
حمید رضا مقدم فر درگفت وگوی خود با خبرآنلاین تاکید کرد که
صحنه امروز عراق و مشکلاتی که همچنان این کشور با آن دست و پنجه نرم می
کند، شاید ظرفیت پیگیری {دریافت غرامت} را نداشته باشد.
مقدم فر، تصریح کرد: عراق امروز هم پیمان ما است و دوستی استراتژیک با جمهوری اسلامی ایران دارد. «شاید مصلحت این باشد که پیگیری موضوع دریافت غرامت از عراق به آینده موکول شود.»
قطعنامه ای برای تامل
هشتمین قطعنامه‌ای که شورای امنیت سازمان ملل از ابتدای جنگ تحمیلی به ایران صادر کرد، قطعنامه 598 بود.همه قطعنامه‌های قبلی را دیپلماتهای ایرانی به سرعت رد کردند، اما در ابتدای صدور قطعنامه 598 به علت نکات مثبتی که در این قطعنامه گنجانده شده بود ایران اعلام کرد که جای بحث و مذاکره در این قطعنامه می‌بیند و آن را نه رد کرد و نه قبول؛سرانجام یک سال بعد در تاریخ 27 تیر 1367 این قطعنامه مورد قبول جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت.
چرا نمی شود غرامت گرفت؟
اظهارنظر مقدم فر اگر چه متکی به مصلحت اندیشی هایی که مبنایش روابط امروز ایران و عراق است،اما پیش از این کمال خرازی وزیر امور خارجه دولت اصلاحات در گفت وگویی تاکید کرده بود که براساس قطعنامه 598 ایران توانایی دریافت غرامت را ندارد.
او در گفت وگو با ماهانه مدیریت ارتباطات بابیان اینکه با قطعنامه 598 نمی‌توان از عراق غرامت گرفت، افزود:«شورای امنیت که تحت سلطه آمریکا و سایر کشورهایی بود که در دوران جنگ به صدام کمک می‌کردند، اقدامی در برابر گزارش دبیرکل انجام نداد، در حالی که گرفتن غرامت نیاز به صدور قطعنامه دیگری داشت که با اشاره به گزارش دبیرکل، عراق را موظف به پرداخت غرامت کند.»
بند 7
استناد خرازی به بند 7 قطعنامه است که در آن عنوان شده «ابعاد خسارات
وارده در خلال منازعه و نیاز به تلاشهای بازسازی با کمکهای مناسب بین
المللی پس از خاتمه درگیری تصدیق می گردد و در این خصوص از دبیرکل درخواست
می کند که هیأت کارشناسان را برای مطالعه موضوع بازسازی و گزارش به شورای
امنیت تعیین نمایند. »
خرازی با اشاره به این بند می گوید:« دبیرکل
باید هیأتی را به دو کشور بفرستد تا میزان خسارات دو طرف را معین کند و سپس
قطعنامه می‌خواست که صندوقی بین المللی تأسیس شده و از وجوه آن خسارات
طرفین جبران شود. شورای امنیت نمی‌خواست مشخص شود چه کسی متجاوز بوده و چه
کسی باید غرامت بدهد، بلکه می‌خواست خسارات طرفین جبران گردد، آن هم از
صندوقی که هیچ وقت تشکیل نشد و قرار بود کشورها در آن پول بریزند تا به
طرفین داده شود. روح حاکم بر این قطعنامه این بود که جنگ را تمام کنند و
صدام را نجات دهند.این هنر دیپلماسی ایران بود که پس از جنگ از همین فضای
نامطلوب، براساس شرایط پیش آمده پس از حمله عراق به کویت استفاده و کاری
کند که صدام توسط دبیرکل سازمان ملل به عنوان متجاوز معرفی شود. در زمانی
که من نماینده ایران در سازمان ملل بودم، تلاش زیادی انجام گرفت تا آقای
«دکوئیار» دبیرکل وقت سازمان ملل هیأتی برای بررسی علل وقوع جنگ تشکیل داد و
در نهایت هیأت مزبور اعلام کرد که رژیم عراق جنگ را آغاز کرده است و
بنابراین عراق کشور متجاوز است.»
پیش بینی غرامت نشده
سردار حسین علایی فرمانده
سالهای دور نیروی دریایی سپاه نیز پیش از این در گفت وگویی نظری مشابه با
خرازی را محتاطانه مطرح کرده بود و گفته بود:«در قطعنامه 598 به چگونگی
پرداخت غرامت و خسارت ناشی از تجاوز عراق به ایران اشاره‌ای نشده است و
تکلیف آن نامشخص است.»
از مجموع این قطعنامه10 بندی مواردی چون آتش بس فوری، تعین یک تیم
ناظر،بازگرداندن اسرای جنگی،تفویض اختیار به یک هیات بی طرف برای تحقیق
راجع به مسئولیت منازعه، تعیین ابعاد خسارت وارده از بقیه مهمتر است.
در
شرایطی که عراق غرامت کشور کویت را بعد از جنگ چند روزه اش را پرداخته
است، شنیدن این خبر برای افکار عمومی چندان خوشایند و مورد پذیرش نیست. بعد
از حمله عراق به کویت کشورهای عضو دائمی شورای امنیت در همان قطعنامه اول
عراق را مجبور کردند که خسارت و غرامت‌های ناشی از اشغال کویت را بپردازد.
بر این اساس پس از سقوط صدام، دولت عراق تاکنون 36 میلیارد دلار به کشور
کویت پرداخته است.شاید همین خبرها است که موجب می شود کاربران خبرآنلاین در
ذیل اظهار نظر معاون فرهنگی سپاه به سخنان وی اعتراض کنند.
مستند به تصمیم کمیته ویژه سازمان ملل در سال 1990، خسارت مستقیم ناشی از تجاوز عراق به کشور ایران حدود 100 میلیارد دلار برآورد شده که خسارت غیرمستقیم ناشی از جنگ چیزی در حدود 300 میلیارد دلاراست.
آنهایی که دستی در اقتصاد دارند با شنیدن این ارقام سریع به تبدیل این رقم با قیمت دلار می پردازند و البته طبیعی است که از اینکه بشنوند نمی توانند غرامتی دریافت کنند عصبانی شوند.
